Projektowanie mostów, przepustów oraz tuneli było 3 listopada tematem inauguracyjnego webinarium konsultacyjnego w części dotyczącej drogowych obiektów inżynierskich.

Opracowanie oznaczone numerem WR-M-11, zatytułowane Wytyczne projektowania elementów powiązania drogowych obiektów inżynierskich z terenem i drogą zaprezentował prof. dr hab. inż. Jan Biliszczuk z Politechniki Wrocławskiej. Wytyczne dotyczą obiektów inżynierskich, które mogą być usytuowane nad naturalnymi lub sztucznymi przeszkodami terenowymi, pod takimi przeszkodami, w ciągu dróg przeznaczonych do ruchu pojazdów oraz pieszych. Zgodnie z wytycznymi, z naszego słownika mają zniknąć pojęcia „kładek” dla pieszych albo rowerowych – teraz to wszystko będą mosty, o odpowiednim przeznaczeniu.

Nie zapominać o estetyce

Wytyczne obejmują zasady dostosowania obiektów inżynierskich do warunków terenowych, kształtowania stref dojazdu, połączenia obiektów mostowych z drogą, zapewnienia ciągłości elementów drogi i kształtowania konstrukcji zapewniających dostęp do obiektów inżynierskich dla służb utrzymaniowych. Podano w nich wymagania stawiane obiektom inżynierskim w zakresie dostosowania do parametrów drogi, swobody ruchu na i pod obiektem, zachowania skrajni na obiekcie i pod nim, podziału obiektu mostowego na przęsła i lokalizacji podpór obiektów mostowych.

Pewnego rodzaju ciekawostką jest umieszczenie w Wytycznych, oprócz „twardych” inżynierskich stwierdzeń, także wymagań w zakresie estetyki. Dobór kolorystyki obiektu mostowego powinien odpowiadać zasadzie „szczerości” materiału, czyli – jak doprecyzował prof. Biliszczuk – beton ma wyglądać jak beton, stal jak stal a drewno jak drewno. Zaleca się ograniczenie liczby kolorów elementów konstrukcji obiektu do dwóch i należy unikać stosowania różnych odcieni jednego koloru. Na powierzchniach betonowych nie należy stosować powłok malarskich, z wyłączeniem gzymsów i w ogóle powłok zmieniających naturalny wygląd betonu. W przypadku obiektów usytuowanych w terenie miejskim zaleca się stosowanie faktury na powierzchniach betonowych. Balustrady powinny mieć kolor neutralny, o ile nie są to elementy o indywidualnym ukształtowaniu architektonicznym. Ogólnie dostępne powierzchnie obiektów inżynierskich, położonych w terenie miejskim, należy zabezpieczyć powłokami antygraffiti.

Witamy nowy rok – hydrologiczny

Dr hab. inż. Apoloniusz Kodura z Politechniki Warszawskiej omówił zasady wymiarowania mostów drogowych oraz drogowych przepustów hydraulicznych ze względu na warunki hydrauliczne na ciekach naturalnych i sztucznych. Należy je projektować w taki sposób, aby warunki przepływu wody, ruchu rumowiska, spływu lodu i żeglugi na rzekach żeglownych nie uległy pogorszeniu. W szczególności należy unikać: nadmiernego spiętrzenia wody powyżej mostu, spiętrzenia wody powyżej przepustu mogącego prowadzić do strat w rejonie obiektu, utrudnienia ruchu rumowiska, nadmiernego pogłębienia koryta pod mostem i rozmyć przy podporach, utrudnienia w spływie lodu i obiektów unoszonych na wodzie w czasie wezbrań oraz utrudnienia żeglugi, jeżeli taka się odbywa.

Oczywiste jest, że podczas projektowania należy posługiwać się danymi hydrologicznymi, opracowanymi na podstawie obserwacji wodowskazowych i pomiarów hydrometrycznych prowadzonych przez państwową służbę hydrometeorologiczną. Te dane nie powinny być starsze niż 2 lata hydrologiczne od daty opracowania projektu, a rok hydrologiczny – inaczej niż kalendarzowy – trwa od 1 listopada do 31 października.

Eurokody podane „na talerzu”

Podczas webinarium zaprezentowano również dwa opracowania na temat mostów, o nieco innym niż typowe Wytyczne rekomendowane, charakterze. Prof. Tomasz Siwowski z Politechniki Rzeszowskiej przedstawił bardzo obszerny, liczący przeszło 800 stron podręcznik projektowania drogowych obiektów mostowych według europejskich norm konstrukcyjnych, tzw. Eurokodów. Ich wprowadzenie wynika z Dyrektywy Rady Wspólnot Europejskich 89/106/EWG z 1988 r. w sprawie zbliżenia ustaw i aktów wykonawczych państw członkowskich dotyczących wyrobów budowlanych.

Ustanowiony system europejskich norm zharmonizowanych ma umożliwiać swobodny obrót wyrobów oraz usług, spełniających zasadnicze wymagania w zakresie bezpieczeństwa obiektów budowlanych oraz trwałości i niezawodności w całym przewidywanym okresie użytkowania. Eurokody (których stosowanie jest dobrowolne) mają zunifikować przepisy projektowe w ramach całej Unii, tworząc jednolity rynek usług projektowych. Jedyne reguły i/lub wartości podane w Eurokodach, które mogą ulegać zmianie w poszczególnych krajach członkowskich, zostały wyraźnie oznaczone i powinny być podane w tzw. Załącznikach Krajowych. Pewnym utrudnieniem stosowania Eurokodów w projektowaniu mostów drogowych jest brak załączników krajowych do niektórych Eurokodów mostowych.

Podręcznik stanowi narzędzie wspomagające projektowanie drogowych obiektów mostowych i przepustów przez projektanta sprawującego samodzielne funkcje techniczne w budownictwie. Dla typowych drogowych obiektów mostowych (zaczerpniętych z katalogu, który również włączono do systemu Wzorców i Standardów) przedstawia on procedurę wykonania obliczeń statyczno-wytrzymałościowych, zawierających zestawienie obciążeń i oddziaływań według Eurokodów, modelowanie konstrukcji, analizę statyczną oraz sprawdzenie stanów granicznych według Eurokodów. Jest praktycznym zbiorem informacji, które „krok po kroku” pokazują w przystępny sposób, na konkretnych przykładach procedurę projektowania obiektów mostowych według Eurokodów. Każdy przykład zawiera zestaw informacji technicznych pozwalających na prawidłowe zaprojektowanie obiektu mostowego, a w szczególności na sprawdzenie wymaganych stanów granicznych nośności.

Odciążenie badań obciążeniowych

Opracowanie oznaczone jako WR-M-23 „Wytyczne wykonywania badań drogowych obiektów mostowych pod próbnym obciążeniem” także zostało dołączone do konsultowanego zestawu, choć powstało w innej procedurze. Powstało ono w ramach współpracy pomiędzy: Generalną Dyrekcją Dróg Krajowych i Autostrad, Instytutem Badawczym Dróg i Mostów oraz Polskim Centrum Akredytacji. Wykorzystano w nim wyniki pracy powołanej przez PCA Grupy Eksperckiej do spraw akredytacji laboratoriów wykonujących badania obiektów inżynieryjnych, w szczególności obiektów mostowych, zawarte w dokumencie DAB-15, doświadczenia IBDiM, publikacje krajowe i zagraniczne oraz wcześniejsze Wymagania dotyczące wykonywania badań pod próbnym obciążeniem drogowych obiektów mostowych, obowiązujące w GDDKiA.

Zakres wytycznych – jak stwierdził w imieniu zespołu autorskiego dr hab. inż. Piotr Oleszek, prof. IBDiM – obejmuje zasady wykonywania badań drogowych obiektów mostowych pod próbnym obciążeniem, wykonywanych jako badania odbiorcze lub badania diagnostyczne.

Wytyczne zmniejszają zakres obowiązkowych badań odbiorczych. Badania statyczne i dynamiczne maja być wykonywane fakultatywnie, tylko na obiektach wskazanych przez inwestora. W ogóle rola Inwestora zostaje wzmocniona – może wskazać obiekty do badań, które nie są sugerowane w Wytycznych, np. o nietypowej konstrukcji lub budzące zastrzeżenia co do projektu lub jakości wykonania. Inwestor może także zwiększyć zakres próbnego obciążenia – liczbę badanych przęseł i zakres pomiarów.

Inne zmiany w stosunku do stanu obecnego to: zmniejszenie zakresu obowiązkowych badań odbiorczych, zmniejszenie wartości sił wewnętrznych wywoływanych podczas badań odbiorczych pod obciążeniem statycznym, modyfikacja programu badań pod obciążeniem dynamicznym, a sprawozdania z badań odbiorczych i diagnostycznych udostępnia się publicznie w Internecie.

Czas zgłaszania uwag

W ramach konsultacji projektów Wytycznych technicznych, zamówionych przez Ministerstwo Infrastruktury, w kolejne wtorki listopada odbywać się będą następne webinaria mostowe. 10.11. tematem będzie Bezpieczeństwo i ochrona środowiska, 17.11. – Wyposażenie techniczne, 24.11. – Utrzymanie i ochrona antykorozyjna. Cykl konsultacji zakończy 1 grudnia webinarium na temat powiązania technologii BIM w budownictwie drogowym i mostowym.

Z projektami Wytycznych można zapoznać się na specjalnej stronie internetowej Ministerstwa Infrastruktury .

Opinie o proponowanych rozwiązań można wyrazić na Forum Dyskusyjnym lub przesłać na specjalnie utworzoną skrzynkę mailową konsultacje@kongresdrogowy.pl