Nowe zasady projektowania dróg i przejść dla pieszych mają zmienić niechlubna statystykę śmiertelnego zagrożenia jakie w Polsce czyha na przejściach dla pieszych.
Tematem kolejnego webinarium konsultacyjnego systemu Wzorców i Standardów w drogownictwie były Wytyczne projektowania infrastruktury dla pieszych oraz dla ruchu rowerowego. Przygotowane przez zespoły kierowane odpowiednio przez dr hab. inż. Kazimierza Jamroza prof. ucz. z Politechniki Gdańskiej (piesi) oraz dr inż. Andrzeja Brzezińskiego z Politechniki Warszawskiej (rowery) opracowania zapowiadają wiele bardzo daleko idących zmian w zasadach projektowania tych elementów infrastruktury, z których korzystają dosłownie wszyscy.
Problemem, na który zwrócili uwagę badacze w pierwszej chwili, był brak w Polsce kompleksowych zasad planowania i projektowania infrastruktury dla pieszych. Jednocześnie z danych dotyczących bezpieczeństwa na drogach widać wyraźnie, że od wielu lat liczba pieszych jako ofiar śmiertelnych wypadków drogowych w Polsce jest największa wśród krajów UE. Zagrożenie utraty życia przez pieszego jako uczestnika ruchu drogowego w Polsce jest dwukrotnie większe niż w Czechach, czterokrotnie większe niż w Niemczech i ponad pięciokrotnie większe niż w Szwecji, a na przejściach dla pieszych jest jeszcze gorzej. Najbardziej niebezpiecznymi miejscami dla pieszych są jezdnie w miastach (systematyczne zmniejszanie) i przejścia dla pieszych (brak postępu w ostatnich latach).
Główne zasady dla ruchu pieszego
Jakie wyciągnięto z tego wnioski, w tym także z obserwacji rozwiązań stosowanych w przodujących pod względem bezpieczeństwa krajach? Uznano za konieczne zaproponowanie w Wytycznych projektowania zmianę zasad poruszania się pieszych po drogach i ulicach w Polsce (zwiększenie priorytetu dla pieszych). Konieczne jest stosowanie większej liczby rozwiązań infrastrukturalnych i organizacyjnych w tym rozwiązań alternatywnych (np. przejścia sugerowane). Biorąc od uwagę duży udział wypadków i ofiar wypadków na jezdniach dróg i przejściach dla pieszych, trzeba – uznali autorzy Wytycznych – zwiększać długości odcinków dróg zamiejskich z separacją pieszych od pojazdów, szerzej stosować strefy ruchu z małą prędkością dopuszczalną w miastach.
Aby to osiągnąć, konieczne jest skoordynowanie rozwoju i poprawa jakości infrastruktury dla ruchu pieszych, m.in. przez ujednolicenie procedur i standardów planowania i projektowania infrastruktury. I takie właśnie są cele proponowanych Wytycznych.
Proponowane wytyczne projektowania infrastruktury liniowej dla pieszych zawierają liczne nowe elementy, w tym:
1. Zasady wyboru elementów trasy dla pieszych,
2. Ścieżki dla pieszych jako usankcjonowanie prostszych rozwiązań,
3. Podział drogi dla pieszych na pasy funkcjonalne,
4. Skrajnia pasa ruchu dla pieszych
5. Pas ruchu dla pieszych i zasady doboru jego szerokości
6. Zasady organizacji ruchu i stosowania urządzeń bezpieczeństwa ruchu
7. Urządzenia małej architektury służącej obsłudze pieszych,
8. Zasady prowadzenia osób ze specjalnymi potrzebami
9. Urządzenia towarzyszące (odwodnienie, nawierzchnia, oświetlenie)
10. Zasady oceny funkcjonowania infrastruktury dla pieszych
W Wytycznych rozdzielono pojęcia „infrastruktury liniowej dla pieszych” i „infrastruktury punktowej”. Do infrastruktury liniowej zaliczono: drogę dla pieszych, chodnik, ścieżkę dla pieszych (o standardzie niższym nić chodnik), pas ruchu dla pieszych, pas obsługujący, pas buforowy. Dla wszystkich tych elementów opracowano szczegółowe zasady projektowania.
Niech pasy zebry nie krwawią…
Szczególne miejsce, zaznaczone poświęconym osobnym opracowaniem zajmuje „infrastruktura punktowa” czyli przejścia dla pieszych, które stanowią dla nich miejsce wyjątkowo niebezpieczne. Dlaczego tak się dzieje? Analizując punkt wyjścia, badacze stwierdzili, że winne są szerokie przekroje ulic, zachęcające do rozwijania większych prędkości przez kierowców. Na to nakłada się niedostateczny nadzór nad prędkością. W miastach dochodzi niedostateczny nadzór nad parkowaniem, przez co samochody parkujące zbyt blisko przejść ograniczają widoczność, często i tak niedostateczną z innych przyczyn.
Przyjęto, że przy projektowaniu przejść najważniejsze powinno być kryterium bezpieczeństwa. Przyjęto, że zwiększy się ono wtedy, gdy przejście będzie dobrze widoczne, krótkie a zbliżające się do niego samochody będą poruszać się z ograniczoną prędkością. Inne kryterium to sprawność, rozumiana jako niskie straty czasu i pieszych i kierujących, a także wygoda (krótki czas oczekiwania na przejście, wysoki standard nawierzchni i brak presji ze strony kierowców). Ważna jest także dostępność, czyli lokalizacja dostosowana do przebiegu bezpośrednich tras pieszych i brak barier.
W zaproponowanych Wytycznych jest kilka nowe elementów: określanie widoczność z pozycji kierowcy i z pozycji pieszego, zasada, że przejście zwykłe może być umieszczone tylko na drodze z prędkością dopuszczalną nie większą niż 50 km/h. Na drogach dwujezdniowych i takich, gdzie prędkość dopuszczalna wynosi 70 km/h mają być tylko przejścia z sygnalizacją. Autorzy proponują też wprowadzenie przejścia sugerowanych – nieoznaczonych, ale wynikających z geometrii drogi, np. przez wysunięte platformy oznaczające koniec miejsc do parkowania na jezdni.
Druga grupę tematów poruszanych podczas webinarium 13 października była infrastruktura dla ruchu rowerowego. Do tych zagadnień wrócimy w osobnej publikacji.
Jak zgłaszać opinie i zapytania?
Ministerstwo Infrastruktury czeka na opinie i uwagi do projektowanych w Wytycznych zapisów. Pod adresem konsultacje.viaexpert.pl działa forum dyskusyjne, na którym można komentować opracowania. Forum podzielone jest na sekcje, odpowiadające tematyce zaplanowanych w ramach konsultacji webinariów. By ułatwić zapoznanie się z nimi, w każdej sekcji Forum umieszczono linki (Dokumenty), które pozwalają ściągnąć opracowania w formacie PDF.
Pisemne opinie i zapytania można przesyłać również na specjalną skrzynkę mailową: konsultacje@kongresdrogowy.pl lub bezpośrednio do MI: wytyczne@mi.gov.pl