W drogownictwie coraz więcej zastosowań znajdują zaawansowane technologie – wynika z konferencji “Informatyka w zarządzaniu drogami”, która odbyła się 14 kwietnia w Warszawie. W jej trakcie podpisano porozumienie o współpracy PKD i ITS Polska.
Oba stowarzyszenia, działające w środowiskach zainteresowanych budową nowoczesnego rynku transportowego, będą współdziałać dla podnoszenia efektywności ekonomicznej i bezpieczeństwa transportu przy uwzględnieniu ochrony środowiska, z korzyścią dla gospodarki. Będzie to polegać m.in. na współdziałaniu w organizacji przedsięwzięć środowiskowych, w tym kongresów, konferencji i seminariów poświęconych problematyce transportu i inżynierii ruchu. Będą także wypracowywać wspólne opinie i stanowiska wobec rządu, Sejmu, Parlamentu Europejskiego i innych organizacji, w sprawach o istotnym znaczeniu dla środowisk transportowych – czytamy w dokumencie, pod którym podpisy złożyli prezesi: Zbigniew Kotlarek z PKD i Marek Litwin z ITS Polska.
Konferencja o praktycznych zastosowaniach rozwiązań informatycznych w zarządzaniu drogami była pierwszym takim wspólnym przedsięwzięciem. Wybrano dwa budzące żywe zainteresowanie i aktualne zagadnienia: elektronicznego poboru opłat dla samochodów ciężarowych i autobusów od 1 lipca br. i perspektywę wdrażania nowoczesnych systemów zarządzania ruchem w miastach i na drogach pozamiejskich, głównie krajowych.
Stan przygotowań do wdrożenia Krajowego Systemu Opłat Elektronicznych, znanego pod nazwą viaTOLL, przedstawiła Magdalena Jaworska, zastępca Generalnego Dyrektora Dróg Krajowych i Autostrad. Od 1 lipca użytkownik pojazdu samochodowego o dopuszczalnej masie całkowitej powyżej 3,5 tony (w praktyce dotyczy to samochodów ciężarowych i autobusów) poruszający się po drogach wskazanych w rozporządzeniu Rady Ministrów (łącznie około 1600 km autostrad, dróg ekspresowych i innych krajowych) musi korzystać z systemu viaTOLL, który zastępuje dotychczasowe winiety. W tym celu musi zainstalować wewnątrz pojazdu urządzenie viaBOX, które komunikuje się z antenami umieszczonymi na bramownicach. Montaż tych bramownic na objętych systemem odcinkach dróg właśnie trwa, łącznie będzie ich kilkaset. 2 maja ruszy rejestracja w systemie, szczegóły będą dostępne na stronie internetowej www.viatoll.pl. Fizyczna dystrybucja urządzeń viaBOX odbywać się będzie w 223 punktach obsługi. Będą one zlokalizowane na przejściach granicznych i na całodobowych stacjach paliw. W każdym województwie będzie działać ponadto Punkt Obsługi Klienta. W końcu kwietnia ruszy kampania informacyjna przybliżająca użytkownikom zasady korzystania z nowego systemu płatności za drogi.
Uczestniczący w konferencji przedstawiciele środowiska transportowego ponownie podnosili kwestię skutków wprowadzenia opłat dla funkcjonowania przedsiębiorstw sektora i całej gospodarki. Kornelia Lewandowska – prezes Górnośląskiego Stowarzyszenia Przewoźników Drogowych oszacowała, że wejście nowych stawek opłat oznaczać będzie wzrost kosztów funkcjonowania przewoźników nawet o kilkaset procent. Przedstawiła wyliczenia, że np. dla samochodu o klasie emisji spalin Euro 3 (a takie oraz jeszcze bardziej zanieczyszczające powietrze z klasą Euro 2 stanowią 70 procent parku samochodowego u polskich przewoźników), przy rocznym przebiegu 120 tys. km, na drogi krajowe przypada 40 tys. Roczna winieta, upoważniająca do jazdy po tych drogach kosztowała 3371zł, czyli 8 groszy za km. Nowa stawka, zawarta w rządowym rozporządzeniu, to 46 gr za kilometr.
Maciej Wroński z Ogólnopolskiego Związku Pracodawców Transportu Drogowego zwrócił uwagę, że podniesienie opłat za korzystanie z dróg przeniesie się na koszt frachtu (czyli opłat za transport towarowy), który teraz średnio wynosi 3 zł/km. Ponieważ przeciętnie w cenie towaru koszty transportowo-logistyczne sięgają 11%, oznaczać to będzie kolejny, po podniesieniu stawki VAT do 23% i wzroście cen paliw, impuls inflacyjny dla gospodarki. Zwrócił też uwagę na słabość egzekwowania opłat w dotychczasowym systemie: wg jego szacunków około 2/3 zobowiązanych nie kupowało winiet. Po wprowadzeniu opłat elektronicznych szczelność systemu może się jeszcze pogorszyć. Słabą stroną systemu jest też brak jednolitych zasad płacenia za przejazd na wszystkich autostradach: poza systemem viaTOLL pozostają odcinki zarządzane przez koncesjonariuszy.
Uczestniczący w konferencji dyrektor Departamentu Dróg i Autostrad Ministerstwa Infrastruktury Jarosław Waszkiewicz przypomniał, że stawki opłat były przedmiotem długich prac, w których brali udział także przedstawiciele branży transportowej. Np. stawka 46 gr za km wzięła się stąd, że chciano zrównać ją ze stawkami płaconymi w transporcie kolejowym. Polemizował też z twierdzeniami, że przewoźnicy drogowi są jedyną grupą ponosząca koszty budowy nowych dróg (wpływy z opłat drogowych mają bowiem zasilać Krajowy Fundusz Drogowy). Gdyby faktycznie przewoźnicy mieli ponosić pełne koszty, które powodują na sieci drogowej, musieliby płacić 1,30 zł za każdy przejechany kilometr.
W drugiej sesji tematycznej tematem przewodnim było nowoczesne zarządzanie ruchem. W wielu polskich miastach wdrażane są już Systemy ZR. Obejmują one sterowanie sygnalizacją na skrzyżowaniach, zapewnianie priorytetu dla transportu publicznego, w tym szynowego, monitoring video i inne środki. Przynoszą one wymierne efekty w postaci skrócenia czasu podróżowania. Pomimo to – jak ocenia Piotr Krukowski z Zarządu Dróg i Utrzymania Miasta we Wrocławiu – polski rynek systemów ZR jest jeszcze niedojrzały. Dominują na nim dostawcy, do czego przyczynia się słabość niezależnego doradztwa technicznego i brak wyszkolonych kadr po stronie zamawiających. Brakuje też koordynacji działań jednostek samorządowych i GDDKiA.Dyrekcja dróg krajowych również wdraża na swojej sieci systemy pozwalające na inteligentne sterowanie ruchem – przypomniał zastępca Generalnego Dyrektora Andrzej Maciejewski. Istnieje dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady z 7 lipca 2010 r. w sprawie wdrażania systemów ITS. Termin jej implementacji w krajach członkowskich upływa 27 lutego 2012, jest więc już nieodległy.
Konferencja “Informatyka w zarządzaniu drogami” została wpisana do programu obchodów Światowych Dni Społeczeństwa Informacyjnego. Patronat nad nią objęło Polskie Towarzystwo Informatyczne, którego prezes, prof. Marek Hołyński mówił w trakcie obrad o rosnącym znaczeniu technologii cyfrowych dla rozwoju gospodarki.