Zamiast w Wiśle, 29 października Śląskie Forum Drogownictwa odbyło się jako wydarzenie online. Zgodnie z tradycją było bardzo interesująco i międzynarodowo: referaty wygłosili przedstawiciele 7 krajów.

Pandemia pokrzyżowała plany wszystkim organizatorom kongresów i konferencji. Spotkania, do których wszyscy jesteśmy przyzwyczajeni, są niemożliwe do przeprowadzenia i w efekcie albo zostają odwołane albo przenoszone do Internetu – powiedział otwierając konferencję Zbigniew Tabor, dyrektor Zarządu Dróg Wojewódzkich w Katowicach, wiceprezes Polskiego Kongresu Drogowego. Nie chcąc zawieść oczekiwań uczestników poprzednich edycji, podjęli decyzję o zorganizowaniu jednodniowej konferencji online o nazwie „WebForum: Zrównoważone i trwale drogi”.

COVID i inne wyzwania

W pierwszej sesji konferencji tematami wystąpień były najważniejsze obecnie wyzwania, przed jakimi staje drogownictwo. Sekretarz generalny PIARC Patrick Mallejacq podzielił się doświadczeniami z pracy tej największej drogowej organizacji w sytuacji pandemii. Priorytetem stało się nastawienie krótkoterminowe, na wymianę doświadczeń jak sobie radzić z pandemią. Liczy się każdy pomysł, który pomoże ocalić ludzkie życia, poprawić odporność branży na kryzys i ograniczyć zagrożenie dla świadczonych usług. Temu poświęcone były webinaria, których zorganizowano przeszło 20.

Pandemia to niepożądane wydarzenie, które ma niewielkie prawdopodobieństwo, ale ma bardzo poważne konsekwencje na poziomie gospodarczym i społecznym. COVID jasno pokazał, że świat nie był dobrze przygotowany do radzenia sobie z pandemiami w aspekcie sanitarnym – stwierdził P. Mallejacq. W transporcie drogowym potrzebne będą zmiany w takich dziedzinach jak: projektowanie urządzeń i pojazdów, obszary poddawane kontroli, rodzaje usług, które mają być świadczone, programy rozwoju infrastruktury, ochrona pracowników, zabezpieczenia sanitarne, monitorowanie i przetwarzanie danych o użytkownikach.

Walcząc z COVID-19 nie można jednocześnie tracić z oczu pilnych wyzwań stojących przed transportem drogowym. Chodzi o takie fundamentalne kwestie jak zmniejszenie śladu węglowego, pomoc w walce ze skrajnym ubóstwem, poprawa dostępności i mobilność dla wszystkich oraz zwiększenie bezpieczeństwa na drogach. Tych problemów nie zmieni ustalenie priorytetów sanitarnych, dokonywane wybory muszą łączyć wszystkie cele. Wymiana informacji będzie również przydatna do wdrażania zaleceń sanitarnych w kluczowych polityk transportowych, takich jak: udoskonalone opcje współdzielonej mobilności w miastach, podniesienie jakości usług transportu publicznego, promowanie zintegrowanego transportu multimodalnego, powiązanie technologii telekomunikacyjnych i transportowych.

Pojawiają się dodatkowe kwestie o strategicznym znaczeniu: ekonomiczne i społeczne skutki COVID 19 są szeroko odczuwane i w agendach rządowych i sektorze prywatnym. Operatorzy z sektora transportu drogowego borykają się z rozległymi konsekwencjami związane ze zmniejszeniem przychodów, to z kolei ma wpływ na systemy bankowe i zdolności kredytowe. W niektórych krajach nastąpiło spowolnienie w realizacji projektów infrastrukturalnych ze względu na ograniczenie finansowania.

Przyszła pandemia musi zastać administracje drogowe i transportowe bardziej uodpornione to znaczy lepiej przygotowane na kolejne fazy: zapobiegania, powstrzymywania, rozwoju zagrożeń, a następnie odbudowy i adaptacji – tak, aby umożliwić światu powrót do (nowej) normalności. Z gotowymi środków przychodzenia z pomocą pracownikom, klientom, dostawcom i całemu społeczeństwu. Aby być na to przygotowanym, należy wiedzieć jakie oczekiwania mają użytkownicy? Jak je mierzymy i weryfikujemy? Jakie sa priorytety dla społeczeństw jako całości?

To będą tematy, którymi zajmować się będą Komitety Techniczne i Grupy Zadaniowe PIARC w najbliższych latach. Niewątpliwie będą też podejmowane na dwóch przygotowywanych Kongresach PIARC: 16. Światowym Kongresie Zimowego Utrzymania i Odpornych Dróg w Calgary w lutym 2022 i 27. Światowym Kongresie Drogowym w październiku 2023 r. w Pradze.

W Niemczech reforma administracji, a w Polsce – przepisów

O wpływie COVID-19 na działalność FGSV (Towarzystwo Badawcze Dróg i Komunikacji) mówił z kolei zastępca dyrektora tej wielkiej niemieckiej organizacji dr Sven-Martin Nielsen. FGSV jest jednocześnie komitetem narodowym PIARC w Niemczech. Pandemia sprawiła, że planowany w tym roku Niemiecki Kongres Dróg i Transportu, w którym co dwa lata bierze udział przeszło 1.000 uczestników został przełożony na 2022 rok i odbędzie się w Dortmundzie. Odwołano także większość innych konferencji w roku 2020 a planowane na rok 2021 w większość odbędą się online. Spotkania komitetów technicznych i grup roboczych również odbywają się w sieci, co – jak zauważył dr Nielsen – sprawiło, że ich spotkania stały się krótsze, ale częstsze. Ograniczona jest możliwość pełnej dyskusji.

Pomimo to rezultaty ich prac były na poziomie przeciętnego roku. W roku 2020 opracowano 15 standardów technicznych i 10 innych dokumentów wiedzy technicznej. Dla FGSV rok przyniesie prawdopodobnie tylko niewielką stratę finansową, ale będzie gorszy dla należącego do niego wydawnictwa, głównie z powodu braku konferencji i wystaw, na których publikacje były dystrybuowane.

Pomimo pandemii, w Niemczech zgodnie z planem od 1 stycznia nastąpi zmiana w zarządzaniu siecią drogową. Do tej pory autostrady były w zarządzie poszczególnych krajów związkowych (landów), teraz zostaną skupione w jednej instytucji – Autobahn GmbH, czyli autostrada sp. z o.o. Spółka należy do skarbu państwa i ma zatrudniać docelowo 15.000 osób. Ich zadaniem będzie planowanie i budowa nowych dróg oraz utrzymanie sieci. Spółka będzie stosować w swojej działalności Standardy Techniczne FGSV. Wiele osób z jej ścisłego kierownictwa brało wcześniej udział w wypracowywaniu tych dokumentów.

W Polsce – o czym mówił Grzegorz Kuczaj, naczelnik Wydziału Przepisów Technicznych w Ministerstwie Infrastruktury – system do pewnego stopnia przypominający niemiecki dopiero zaczyna powstawać. Do tej pory panował prymat przepisów prawa – ustawy Prawo budowlane i przepisów techniczno-budowlane. Pod ta nazwą kryją się głównie trzy rozporządzenia: w sprawie warunków technicznych jakim powinny odpowiadać drogi publiczne i ich usytuowanie, w sprawie warunków technicznych jakim powinny odpowiadać drogowe obiekty inżynierskie i ich usytuowanie oraz w sprawie przepisów techniczno-budowlanych dotyczących autostrad płatnych. Wszystkie te rozporządzenia były wielokrotnie zmieniane i aktualizowane, korzystanie z nich utrudnia fakt, że żadne nie posiada tekstu jednolitego.

Dotychczasowe przepisy techniczno-budowlane w drogownictwie stracą moc 20 września 2022 roku i dlatego w Ministerstwie Infrastruktury trwają prace nad nowymi regulacjami.Według zapowiedzi, nowe PTB dotyczące dróg publicznych zawarte będą w jednym rozporządzeniu i będą miały charakter ogólnych wymagań funkcjonalno-technicznych. Tym samym nie będą zawierać szczegółów technologicznych i materiałowych, będą natomiast stanowić zwięzły zbiór najważniejszych warunków (celów), które musi spełnić obiekt budowlany. Sposoby, w jakie można spełnić te wymagania, zostaną uszczegółowione we wzorcach i standardach (WiS) rekomendowanych przez ministra właściwego do spraw transportu. Obecnie trwają publiczne konsultacje projektów wytycznych do projektowania dróg i mostów.

Merytoryczne sesje techniczne

Podczas technicznych sesji WebForum poruszano wiele typowych dla Śląskiego Forum Drogownictwa tematów: nowoczesnych nawierzchni asfaltowych, metod ich diagnostyki, technologii ITS w drogownictwie i innowacji materiałowych w budownictwie drogowym. Mówiono także o zasadach dotyczących oceny jakości wykonywanych nawierzchni asfaltowych i obniżkach wynagrodzenia wykonawcy za niedotrzymanie parametrów w Austrii, Niemczech i Polsce.

Podsumowując konferencję, dyr. Zbigniew Tabor zaprosił wszystkich na kolejne VIII Śląskie Forum Drogownictwa, zaplanowane na 20-22 kwietnia w Wiśle. WebForum, choć bardzo udane i wartościowe, w tej numeracji może być określone „tylko” jako Forum 7 i ¾.