“Drogi i ekologia: czy to może być skrzyżowanie bezkolizyjne” – ten temat panelu z udziałem ekspertów może stanowić motto całego IV Forum PKD, które obradowało w Warszawie 16 października. Ponad 200 uczestników dyskutowało, wraz z przedstawicielami administracji rządowej, na temat przygotowania inwestycji drogowych w sytuacji nowych uregulowań, dotyczących wydawania ocen wpływu na środowisko przyrodnicze.
Panel dyskusyjny kończył program Forum. Jego uczestnicy doszli do wniosku, że kolizja jest nieunikniona, jak zawsze gdy dochodzi do ingerencji w przyrodę. Najważniejszą rzeczą jest minimalizowanie negatywnych skutków i wypracowanie metod dochodzenia do decyzji o możliwości i zakresie zmian w środowisku. Jak to obrazowo ujął jeden z panelistów: jest to skrzyżowanie ze światłami, na którym często jest zapalone światło czerwone, a chodzi o to, by tam, gdzie konieczne było żółte a w końcu procesu uzgadniania – zielone.
Tłem dla omawiania zasadniczych tematów konferencji było wprowadzenie prof. Mariana Tracza, który zwrócił uwagę na wzrost znaczenia transportu drogowego w przewozie towarów i osób. Wymaga to racjonalnego rozwoju infrastruktury drogowej. Siec drogowa w Polsce jest wyraźnie lepsza niż kilkanaście lat temu, dzięki budowie autostrad i licznym przebudowom, lecz jest to poprawa dalece niewystarczająca wobec wzrostu ruchu. Problemem jest zła praktyka ochrony przed negatywnym wpływem transportu na środowisko przyrodnicze i warunki życia człowieka.
Generalny Dyrektor Dróg Krajowych i Autostrad Lech Witecki stwierdził, że potencjalny konflikt z organizacjami ekologicznymi może utrudnić realizację planów modernizacji infrastruktury i zahamować ją nawet na dekadę. Odpowiedzią GDDKiA na tę sytuacje jest program “Drogi przyjazne środowisku”, który ma na celu przyspieszenie inwestycji przy jednoczesnej dbałości o zasoby naturalne i minimalizowanie sporów. Zakłada m.in. studia przyrodnicze na etapie planowania nowej trasy, analizę wielu wariantów, budowę instalacji ochronnych przy jezdniach i inwestycje kompensacyjne.
Wiceminister środowiska, Główny Konserwator Przyrody Maciej Trzeciak poinformował, że jeżeli uchwalona niedawno ustawa “O udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko” zostanie podpisana przez Prezydenta, wejdzie w życie 15 listopada br. Przewiduje ona m.in. dwukrotne postępowanie w sprawie ocen oddziaływania na środowisko. Realizacja przedsięwzięć, mogących znacząco wpływać na środowisko, w tym na obszary Natura 2000 będzie odbywać się wyłącznie na podstawie pozwolenia na budowę. Powołany zostanie nowy centralny organ administracji rządowej – Generalny Dyrektor Ochrony środowiska i 16 regionalnych oddziałów Dyrekcji.
Możliwy jest kompromis między inwestorami a środowiskami ekologów – zauważył Radosław Gawlik, prezes stowarzyszenia Eko Unia i reprezentant organizacji ekologicznych w Komitecie Monitorującym Program Operacyjny “Infrastruktura i środowisko”. Warunkiem jest zmiana sposobu postępowania administracji, a kluczowe znaczenie ma rzetelne przygotowanie ocen oddziaływania na środowisko. Ważne jest odpowiednio wczesne informowanie i współpraca z partnerami społecznymi. Należy wykazać elastyczność, czyli dopuścić do rozważań także wariant “0”, czyli wycofanie się z inwestycji.
Podsumowując IV Forum prezes zarządu Polskiego Kongresu Drogowego Zbigniew Kotlarek stwierdził, że była to dobra platforma dla poglądów przedstawicieli administracji rządowej, środowiska drogowców i ekologów na kwestie perspektyw budowy dróg w Polsce. W wystąpieniach przedstawicieli rządu był optymizm, praktycy wskazywali z kolei na słabości i niekonsekwencje obowiązujących i zapowiadanych rozwiązań prawnych. Zadeklarował wsparcie Kongresu dla wszelkich działań przyspieszających tworzenie w Polsce sieci drogowej stymulującej cywilizacyjny postęp kraju.