Mechanizm wsparcia przebudowy dróg lokalnych powinien zawierać maksymalny pułap dofinansowania po to, by więcej samorządów miało szanse z niego skorzystać. Jednocześnie państwo powinno wykorzystać go do ujednolicania i podnoszenia standardu sieci drogowej – takie zdanie przedstawił Polski Kongres Drogowy na temat nowej formy programu przebudowy dróg powiatowych i gminnych.

Ministerstwo Infrastruktury i Rozwoju opracowało projekt zmiany ustawy o dochodach jednostek samorządu terytorialnego, zgodnie z którą w budżecie państwa tworzona będzie rezerwa celowa, przeznaczona na wsparcie przebudowy lub remontów dróg lokalnych. Nowy mechanizm finansowy ma zastąpić zainicjowany w roku 2008 roku Narodowy Program Przebudowy Dróg Lokalnych, którego druga edycja zakończy się w roku 2015. Począwszy od 2016 roku, 900 mln zł rezerwy celowej będzie przeznaczone na drogi lokalne, a także na skrzyżowania dróg powiatowych i gminnych z drogami krajowymi. Pieniądze pochodzić będą ze sprzedaży drewna przez Lasy Państwowe i z budżetu.

Zasady podziału tej rezerwy będzie ustalał corocznie minister właściwy do spraw transportu, zamiast – jak do tej pory – minister administracji. Ogólne zasady mają być podobne do obecnych – zadania proponowane przez samorządy będą mogły liczyć na dofinansowanie do wysokości 50% kosztów. W pierwszym roku – 2016 – kwota rezerwy będzie wynosiła 900 mln złotych, a w kolejnych ma być “nie niższa niż w roku bazowym”. Podział tych środków między regiony ma uwzględniać długość sieci dróg publicznych: powiatowych i gminnych w poszczególnych województwach.

Polski Kongres Drogowy, po zasięgnięciu opinii środowisk samorządowych zarządców dróg zaproponował dwie poprawki do projektu. Pierwsza polega na dopisaniu, że minister corocznie określać będzie nie tylko kryteria podziału środków, ale również maksymalną kwotę dofinansowania. Środowiska samorządowe obawiają się, że pozostawienie tylko zapisu “do 50% kosztów realizacji” mogłoby oznaczać ograniczenie ilości jednostek samorządu terytorialnego i zadań, które skorzystałyby z dofinansowania. Takie obawy powstają w związku z umieszczeniem w ustawie wśród celów, na które może być przyznawane dofinansowanie – przebudowy skrzyżowań dróg publicznych powiatowych i gminnych z drogami krajowymi. Standardy dróg krajowych mogą oznaczać, że takie zadania będą mieć wysokie koszty realizacji, co mogłoby wykluczyć wiele samorządów z korzystania z dofinansowania z tego źródła.

Z problemem tych skrzyżowań wiąże się także druga poprawka: PKD proponuje, by zapis o “skrzyżowaniach z drogami krajowymi” zastąpić słowami ” skrzyżowań dróg publicznych powiatowych i gminnych z drogami wyższej kategorii”. Nie ma bowiem uzasadnienia, dla którego środki z tego mechanizmu mogłyby być przeznaczone na dofinansowanie zadań w zakresie budowy lub przebudowy skrzyżowań jedynie z drogami krajowymi i wyłączenia w ten sposób skrzyżowań z drogami wojewódzkimi.

Dodatkowo, wychodząc poza zakres ściśle uregulowany konsultowaną ustawą, ale bezpośrednio wiążący się ze wsparciem budowy i przebudowy dróg lokalnych, Polski Kongres Drogowy zwrócił się do Ministerstwa Infrastruktury i Rozwoju, by nowy mechanizm wsparcia budżetu państwa dla inwestycji drogowych w powiatach i gminach stało się narzędziem ujednolicania i podnoszenia standardów całej sieci dróg publicznych. Oznacza to, że wśród kryteriów decydujących o przyznaniu dofinansowania, musi być pełna zgodność projektu z obowiązującymi warunkami technicznymi, jakim powinny odpowiadać drogi publiczne i ich usytuowanie – w szczególności dotyczących klasy drogi i szerokości pasa ruchu. Drogi takie powinny również spełniać wymogi traktowane jako fakultatywne, dotyczące oznakowania poziomego i wyposażenia w urządzenia brd.